Khi nào cần đưa chó mèo đi mổ đẻ?
Không phải lúc nào chó mèo cũng có thể sinh thường suôn sẻ. Trong quá trình sinh nở, đôi khi chó mèo mẹ không thể tự sinh được. Khi gặp tình trạng này, cần nhanh chóng đưa chúng đến cơ sở thú y để bác sĩ thăm khám và đánh giá. Bác sĩ sẽ cân nhắc lựa chọn: điều trị bằng thuốc hay can thiệp bằng phẫu thuật.
Những biểu hiện trước khi đẻ
- Khoảng 20 giờ trước khi sinh, chó mèo thường có các dấu hiệu: bồn chồn, đi lại xoay vòng, tìm nơi làm ổ và muốn ở một mình. Nhiệt độ cơ thể giảm, bỏ ăn, thở nhanh, run nhẹ, âm hộ chảy dịch, bầu vú căng và khi bóp nhẹ có sữa đầu.
- Trong các trường hợp khó đẻ, bác sĩ cần đưa ra quyết định mổ lấy thai nhanh chóng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và con. Tuy nhiên, vẫn có thể xảy ra rủi ro, như một hoặc nhiều thai không thể sống sót.
Biểu hiện bạn cần đưa chó mèo đi mổ đẻ ngay
-
Chảy máu âm hộ bất thường (máu nhiều, kéo dài hoặc có mùi hôi).
-
Dịch âm đạo xanh đậm hoặc đen trước khi chuyển dạ.
-
Rặn sinh 30 phút nhưng không ra con, hoặc giữa các lần sinh cách nhau hơn 2 giờ mà không sinh thêm con.
-
Nôn, tiêu chảy, sốt cao trong thai kỳ.
-
Con mẹ yếu, không ăn uống, đặc biệt ở giai đoạn cuối thai kỳ.
-
Đến ngày dự sinh nhưng không có dấu hiệu sinh.
Những tình huống cần mổ đẻ
-
Chó mèo mắc bệnh truyền nhiễm, sốt hoặc không ăn uống được trong quá trình mang thai, khiến sức khỏe con mẹ yếu → khó sinh thường.
-
Chó mèo mẹ rặn 30 phút nhưng thai không ra, hoặc giữa các lần sinh cách nhau hơn 2 giờ mà không sinh thêm con.
-
Dịch âm đạo màu xanh đậm hoặc đen xuất hiện trước khi chuyển dạ (có thể là dấu hiệu thai chết lưu).
-
Đến ngày dự sinh nhưng không có dấu hiệu sinh.
-
Xương chậu chó mèo từng bị gãy
-
Thai quá to so với khung chậu hoặc nằm sai tư thế (ngược hoặc ngang).
-
Tử cung không co bóp, co bóp yếu hoặc đã dùng thuốc nhưng không hiệu quả.
-
Tử cung vỡ.
-
Đã có dịch tiết khoảng 4 giờ nhưng chưa sinh.
-
Chó mẹ mệt, sốt hoặc không ăn uống được trong thai kỳ.
Chuẩn bị trước mổ
-
Cần sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ phẫu thuật, bác sĩ gây mê và phụ mổ, phân công rõ ràng từng nhiệm vụ để ca mổ diễn ra nhanh chóng và an toàn, tránh bỏ sót bước.
-
Thời gian gây mê nên ngắn, liều thuốc mê thấp và an thần cao hơn (theo kinh nghiệm lâm sàng) để giảm ảnh hưởng đến con non. Có thể tiêm giảm đau tại vết mổ trước để hạ liều thuốc mê.
-
Kháng sinh dự phòng: Có thể tiêm tĩnh mạch 1 liều duy nhất trước khi gây mê, thường dùng cephalosporin phổ rộng. Nếu chó mèo khỏe mạnh, tử cung không nhiễm trùng, không cần dùng kháng sinh.
-
Không dùng nhóm fluoroquinolone (như enrofloxacin, ciprofloxacin) vì có thể gây tổn thương sụn và xương ở chó con, làm chậm phát triển trong giai đoạn sơ sinh.
-
Quy trình mổ lấy thai
Bước 1: Mở thành bụng và đưa tử cung ra ngoài
-
Đặt chó mẹ ở tư thế ngửa, gây mê.
-
Mở thành bụng tại vị trí dưới rốn, có thể kéo dài đến phần đầu khung chậu để dễ dàng đưa tử cung ra ngoài.
-
Cẩn thận đưa tử cung ra, đặt gạc vô trùng ở xung quanh
-
Khi thao tác, giữ ngón tay khép và dùng cả bàn tay theo động tác xúc nhẹ để tránh làm vỡ tử cung ngoài ý muốn.
Bước 2: Rạch tử cung
Có hai kỹ thuật rạch:
-
Rạch 1 đường trên thân tử cung
-
-
Ưu điểm: Chỉ cần một đường rạch khi số lượng con ít, dễ đẩy thai về phía vết rạch.
-
Nhược điểm: Nguy cơ dính sau mổ với bàng quang, trực tràng; có thể gây tiểu không tự chủ, giảm khả năng co bóp trong lần mang thai sau; khó lấy thai nếu số lượng nhiều.
-
Lưu ý: Không lấy thai từ sừng bên này qua sừng bên kia vì có vách ngăn gian sừng, nếu rách có thể gây xuất huyết nghiêm trọng.
-
-
Rạch nhiều đường trên bờ cong lớn của hai sừng tử cung
-
Ưu điểm: Đường rạch nằm trên vùng ít máu, giảm nguy cơ dính; sẹo không ảnh hưởng đến tử cung chính, không cản trở co bóp về sau; dễ tiếp cận thai, thao tác nhanh nếu bác sĩ quen tay.
-
Nhược điểm: Nhiều đường rạch cần khâu nhiều, thời gian đóng vết mổ lâu hơn; nguy cơ tạo sẹo xơ, dính hoặc tụt chỉ.
-
Bước 3: Lấy thai
-
Thao tác nhẹ nhàng, dùng lực vừa phải để lấy từng thai.
-
Xé nhẹ túi ối, kẹp hai kẹp máu (mosquito) trên dây rốn và cắt giữa hai điểm kẹp.
-
Chuyển từng bé cho đội hồi sức, quấn khăn hoặc gạc sạch.
-
Kiểm tra kỹ để đảm bảo không còn sót thai.
Xử lý bánh nhau
-
Nếu thai đủ ngày, bánh nhau thường tự tách, ít chảy máu.
-
Nếu sinh non, bánh nhau bám chắc, có thể nhẹ nhàng ấn và gỡ nếu có thể. Nếu bám quá chặt, để mẹ tự đào thải sau sinh.
Hồi sức chó con sơ sinh
Trong khi bác sĩ tiếp tục phẫu thuật, đội hồi sức cần xử lý chó con ngay:
-
Lau khô, kích thích hô hấp
-
-
Xoa mạnh bằng khăn sạch cho đến khi con tự thở.
-
Hút dịch mũi, miệng, họng bằng bóng hút hoặc ống hút mềm.
-
-
Xử lý dây rốn
-
-
Buộc cách bụng 1–2 cm bằng chỉ tự tiêu.
-
Giữ ấm bằng tấm sưởi hoặc đèn hồng ngoại, nhiệt độ 34–36°C trong 1–2 giờ đầu.
Đóng vết mổ
-
Khâu tử cung
-
Dùng chỉ đơn sợi tự tiêu 3-0 hoặc 4-0.
-
Có thể khâu:
-
1 lớp liên tục lộn vào trong (Cushing, Lembert), hoặc
-
2 lớp, với lớp thứ hai khâu lộn vào.
-
-
Khâu phải gồm cơ và lớp dưới niêm mạc, tránh đâm thủng lòng tử cung.
-
-
Rửa sạch ổ bụng
-
Rửa tử cung bằng nước muối vô trùng khi còn cách ly bằng gạc.
-
Khám lại ổ bụng, kiểm tra tổn thương khác.
-
-
Đóng bụng
-
Khâu theo kỹ thuật tiêu chuẩn, khâu dấu chỉ để tránh chỉ tiếp xúc với sữa hoặc phân khi con bú.
-
Giảm đau nếu chưa được phong bế trước mổ.
-
Kháng sinh sau mổ
-
Không cần dùng thường quy nếu ca mổ không có biến chứng.
-
Nếu có tình trạng như viêm vú, viêm tử cung, ưu tiên nhóm beta-lactam:
-
Ampicillin
-
Cephalexin
-
Amoxicillin (kết hợp Clavulanate nếu cần)
-
Chăm sóc chó con như thế nào?
-
Khi về nhà, chó con thường có thể bú ngay. Tuy nhiên, mẹ có thể chưa tỉnh hẳn sau khi mổ, cần giúp giữ mẹ nằm yên để các con bú.
-
Nhẹ nhàng đặt chó con gần núm vú mẹ. Nếu con nào lười bú, bạn có thể xoa nhẹ núm vú để sữa chảy ra, giúp kích thích chó con bú.
Lưu ý quan trọng: Chó con phải bú sữa non trong 24 giờ đầu để nhận kháng thể bảo vệ miễn dịch. Nếu bỏ lỡ, sức đề kháng sẽ yếu, dễ mắc bệnh.
-
Nếu mẹ ít sữa trong 1-2 ngày đầu, có thể dùng sữa thay thế, uống bằng bình bú cho chó con,
-
Chó con khỏe mạnh có thể nhịn bú tối đa 12 giờ sau sinh mà không gặp nguy hiểm, nhưng nếu bé yếu, lạnh, hoặc mất nước, cần cho bú ngay.
-
Nếu chó con không được bú sữa non trong 24 giờ đầu, bác sĩ có thể tiêm hoặc cho uống huyết thanh từ chó mẹ hoặc chó đã tiêm phòng để bổ sung kháng thể.
Nhiệt độ phòng cho chó con
-
Chó con mới sinh chưa tự điều chỉnh thân nhiệt.
-
Nếu được nằm gần mẹ, không cần quá lo về nhiệt độ phòng.
-
Nếu không có mẹ, nhiệt độ phòng nên duy trì 29,4–32,2°C
BỆNH VIỆN THÚ Y TRUNG ƯƠNG SAOVET
- Địa chỉ: 28 Xuân Diệu – Quảng An – Tây Hồ – Hà Nội
- Hotline tư vấn – cấp cứu 24/7: 1900.9100
- Zalo/Facebook: SAOvet – Bác sĩ thú y tận tâm, luôn bên cạnh Boss yêu
Nếu có bất kỳ thắc mắc gì, hãy liên hệ ngay với SAOvet để được tư vấn nhanh nhất!
